Thema 2 werken in de onderneming

Belgen werken steeds vaker alleen voor het geld, niet uit goesting.

We werken omdat we moeten. Het aantal Belgen dat zijn job ­eigenlijk niet graag doet, neemt jaar na jaar toe. Meer mensen vinden hun job minder boeiend of persoonlijk zinvol, blijkt uit een bevraging van Securex bij zo’n 1.700 werknemers.

De resultaten stemmen tot ­nadenken, zeker omdat werk­nemers die wél gemotiveerd zijn vier jaar langer aan de slag willen blijven. In de praktijk be­tekent dat zonder problemen werken tot hun zestigste.

“Gemotiveerde werkers zijn ­bovendien veel minder vaak ziek dan werknemers die vooral werken omdat ze moeten”, legt ­Hermina Van Coillie van Securex uit. “De tweede groep is dubbel zo veel langdurig afwezig dan andere collega’s. En de helft van hen loopt het risico op een burn-out, terwijl dat risico bij gemotiveerde werkkrachten zeer laag is.”

De grotere loonkloof bij de mannen is vooral het gevolg van het feit dat meer mannen in competitieve sectoren werken, zegt Dirk Wijns, directeur bij Acerta Consult.

Directieleden Bpost krijgen lagere bonussen als werknemers vaak afwezig zijn

De top van bpost krijgt naast een vast loon ook een variabel loon, dat bepaald wordt door verschillende factoren. Een belangrijk element daarbij is de financiële toestand van het bedrijf, maar bpost kijkt ook naar de kwaliteit en de klantentevredenheid om de bonus te bepalen. Dit jaar is daar ook het “welzijn van het personeel” bijgekomen, gemeten aan de hand van het niveau van absenteïsme van minder dan een maand.

Individuele arbeidsovereenkomst

De cao's vormen de basis voor de inhoud van een arbeidsovereenkomst. Dit document bevat best volgende elementen:

• identiteitsgegevens van beide partijen
• begindatum van de overeenkomst
• werkplaats en werkrooster
• functie en daaraan gekoppelde verplichtingen
• duur van de overeenkomst (voor onbepaalde tijd, tot een vooraf bepaalde einddatum, tot het einde van een duidelijk omschreven werk of een vervangingsovereenkomst)
• loon en extra voordelen
• wijze van de contractbeëindiging en eventuele opzegvergoeding of boete
• eventueel aanvullende bepalingen zoals geheimhoudingsclausule of concurrentiebeding
• ontvangstbevestiging van het arbeidsreglement

In arbeidsovereenkomsten die afgesloten zijn na 1 januari 2014 mogen werkgevers geen proefperiode('proefbeding‘) meer opnemen. Door de invoering van eenheidsstatuut arbeiders-bedienden wordt de opzegtermijn die werknemers en werkgevers bij een ontslag tijdens het eerste jaar van tewerkstelling moeten respecteren, relatief kort, waardoor de proefperiode niet meer nodig is. Er zijn twee uitzonderingen:

• Studentenarbeid en tijdelijke arbeid: de eerste drie effectieve arbeidsdagen worden als proeftijd beschouwd. Zowel de werkgever als de werknemer kan de overeenkomst tijdens die termijn op elk ogenblik en zonder vergoeding stopzetten.
• Overgangsmaatregel: hebt u nog een contract dat afgesloten werd voor 1 januari 2014 en waarin wel een proefperiode vermeld staat? Dan blijft de proefperiode van kracht tot de overeengekomen termijn verstreken is. Voor die contracten gelden dus nog de oude regels..

Een arbeidsovereenkomst wordt ten laatste ondertekend op het moment van de indiensttreding en dat in twee exemplaren, één voor de werkgever en één voor de werknemer.

Collectieve arbeidsovereenkomsten (cao's)

Collectieve arbeidsovereenkomsten (cao's) regelen al heel wat arbeidszaken. De cao's verschillen per bedrijfssector en het paritair comité (vertegenwoordiging van werknemers- en werkgeversorganisaties) speelt hierin een belangrijke rol. Een cao bevat bepalingen over:

• het minimumloon
• verplaatsingsvergoedingen
• de eindejaarspremies
• de (afwijkende) opzegtermijnen
• de vakbondsdelegatie

Gelukkige werknemers zijn productiever

Eugenio Proto van de University of Warwick heeft vastgesteld dat enerzijds bedrijven die beter presteren gelukkigere werknemers in dienst hebben en dat anderzijds gelukkige medewerkers bijdragen aan betere bedrijfsresultaten.

Dit heeft flinke consequenties voor de manier waarop bedrijven hun interne arbeidsmarkt structureren, stelt Proto. Zo zouden managers bijvoorbeeld beloond kunnen worden op basis van de mate van tevredenheid van hun werknemers over hun baan. Daarnaast zouden werknemers actiever deel kunnen nemen aan het nemen van beslissingen, wat in het algemeen de tevredenheid vergroot.

Maak werknemers mede-eigenaar van het bedrijf

Volgens Douglas Kruse van de Rutgers University is medewerkersparticipatie een mechanisme dat de prestaties van een bedrijf kan verbeteren.

Door werknemers aandelen of certificaten in het bedrijf te geven, worden zij ook een beetje eigenaar en zullen ze zich meer een ondernemer voelen. De relatie tussen de prestaties van werknemers en hun beloning wordt zo sterker. Medewerkers krijgen het gevoel "voor zichzelf te werken". Dit werkt vooral goed als personeel ook betrokken is bij het nemen van beslissingen.

Medewerkersparticipatie lijkt bovendien te leiden tot hogere salarissen en meer stabiliteit voor het bedrijf.

Vlaamse bedrijven kampen met een tekort aan ingenieurs. En dat heeft verregaande gevolgen. Sommige bouwbedrijven moeten opdrachten weigeren omdat ze simpelweg niet aan voldoende geschikte medewerkers raken. Het aantrekkelijker maken van de ingenieursopleidingen is cruciaal om hiermee komaf te maken.

Eerst de essentiële cijfers. Eind vorig jaar telde de VDAB 1.634 openstaande vacatures voor ingenieurs . Tegelijk zaten 2.007 ingenieurs zonder job. Dat zijn gemiddeld 1,23 niet-werkende werkzoekende ingenieurs per vacature. Vergeleken met de rest van de arbeidsmarkt is er dus bitter weinig overschot. Kijk je immers naar alle beroepen samen, dan zijn er gemiddeld 5,58 niet-werkende werkzoekenden per vacature.

Grote verschillen tussen disciplines

Tussen de verschillende ingenieursdisciplines zijn er – om een open deur in te trappen – grote verschillen.

Belgische bedrijven vrezen dat het tekort aan geschikte arbeidskrachten in 2018 economische groei zal kosten. ‘Het wordt nu wel erg acuut.

De cijfers van officiële instanties bevestigen dat de spanningen op de arbeidsmarkt snel toenemen. De VDAB heeft de afgelopen twaalf maanden 257.000 vacatures ontvangen, 15 procent meer dan vorig jaar en verreweg het hoogste aantal in vijftien jaar. Eerder deze maand bleek nog dat, op Tsjechië na, nergens in Europa zoveel arbeidsplaatsen niet ingevuld zijn als in België. De vacaturegraad heeft een hoogte van 3,6 procent bereikt en stijgt sneller dan elders in de Europese Unie. 

Werkgevers moeten helpen met re-integratie na langdurige ziekte

Vorig jaar leidde de helft van de trajecten tot een succesvolle re-integratie. Unizo-topman Van Assche denkt dat dit aantal nog hoger zou kunnen. Vooral bij kleine bedrijven blijkt het niet evident om de nodige aanpassingen door te voeren. Een financiële tegemoetkoming door de overheid zou kunnen helpen, denkt Van Assche. ‘Dat zou een besparing zijn, want als een langdurig zieke niet opnieuw aan het werk kan gaan, kost dat de overheid meer’.

We willen maar niet levenslang leren

‘Het is een probleem waarmee onze arbeidsmarkt al veel langer worstelt’, zegt onderwijskundige Ides Nicaise (KU Leuven). ‘Het heeft onder meer te maken met het watervalsysteem van ons secundair onderwijs, waarbij jongeren beginnen in het aso maar gaandeweg naar lagere niveaus zakken. Wie op die manier door zijn schoolse opleiding spartelt, zal tijdens zijn loopbaan nog weinig motivatie hebben om opnieuw een opleiding te volgen.’

‘In het secundair onderwijs ligt de nadruk bovendien veel te veel op het competitieve. Het plezier van het leren is er ondergeschikt geraakt aan slagen voor tests en examens. Daardoor starten veel schoolverlaters hun carrière met een afkeer van het idee om ooit nog te studeren’